Τρίτη 16 Αυγούστου 2011

Ονόματα της Παναγίας μας


Ξεπερνούν στην Ορθοδοξία τα 500, τα επίθετα που έχουν αποδοθεί στην Παναγία. Ο κάθε ερευνητής όλο και νομίζει ότι ολοκλήρωσε τον κατάλογο και όλο κάποιο νέο και άγνωστο ως τα τώρα προκύπτει. Τόση είναι η αγάπη, η γόνιμη σκέψη και η εφευρετικότητα, όχι μόνο των καλλι-τεχνών και των λογίων, αλλά και του απλού πιστού λαού, που γεννά συνεχώς και νέα επίθετα στην Παναγία, που μπορούν να χωριστούν σε οκτώ κατηγορίες.




1) Από την παράσταση της Παναγίας στην εικόνα: Τέτοια επίθετα είναι η Βρεφοκρατούσα, η Γλυκοφιλούσα, η Γαλακτοτροφούσα, η Πλατυτέρα των Ουρανών, η Οδηγήτρια και άλλα. Είναι ακόμη το επίθετο Δεξιοκρατούσα ή Δεξιά, όταν κρατάει τον Χριστό στο δεξί της χέρι και όχι προς το μέρος της καρδιάς της. Ακόμη, Μεγαλομάτα, όταν έχει μεγάλα μάτια. Υπάρχουν και ονόματα που συνδυάζονται με μιαν ιερή ιστορία. Λ.χ. το όνομα της Εικόνας «Άξιον Εστίν», που είναι θησαυρισμένη στο Ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Όρους, πήρε το όνομα από το θαύμα που επιτελέσθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, μπροστά της, όταν βρισκόταν σε κελί του Αγίου Όρους. Κατά την παράδοση, ο Αρχάγγελος έψαλε το γνωστό ύμνο «Άξιον εστίν…» σε πλάκα και έγινε άφαντος. Επίσης, το επίθετο Τριχερούσα το πήρε η εικόνα της Παναγίας από το ότι υπάρχει σε αυτήν ένα τρίτο χέρι, που συμβολίζει το θαύμα που συνέβη στον υμνητή και δογματίσαντα για την Παναγία, Αγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Το δεξί χέρι τού το έκοψαν Μουσουλμάνοι και θαυματουργικά αποκαταστάθηκε. Η Παναγία η Εσφαγμένη ονομάστηκε έτσι γιατί κατά την παράδοση μοναχός θύμωσε μαζί της και με μαχαίρι χτύπησε την εικόνα της Παναγίας στο πρόσωπο. Τότε από την εικόνα άρχισε να τρέχει αίμα, ενώ ο μοναχός τυφλώθηκε και έκανε ως τρελός. Ο μοναχός ζήτησε συγγνώμη και συγχωρήθηκε, αλλά το χέρι που χτύπησε την Παναγία τιμωρήθηκε, αφού έμεινε άλιωτο μετά το θάνατο του μοναχού. Υπάρχει ακόμη η Παναγία η Πυροβοληθείσα, στη Μονή Βατοπεδίου, αφού την εικόνα της τη χτύπησαν με όπλο Τούρκοι. «Σφαγμένη» είναι και η εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας, της Μονής Ιβήρων, που ονομάστηκε έτσι με το θαύμα που έκανε η Παναγία να φανερώσει τη θέλησή της να παραμείνει στην είσοδο της Μονής ως θυρωρός, για να την προστατεύει.

2) Από τον τόπο Της: Ετσι υπάρχει η Παναγία η Αθηνιώτισσα, η Καστριώτισσα, η Κάμπου, η Πυργιανή, η Εγκλειστριανή (από τη μονή του Οσίου Νεοφύτου του Εγκλείστου), η Σπηλιανή, η Μεγαλοσπηλαιώτισσα (του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων), η Τουρλιανή, η Θαλασσινή, η Καλαμού, η Καμινιώτισσα, η Βλαχερνίτισσα, η Ολυμπιώτισσα, η Σουμελιώτισσα, η Πλατανιώτισσα, η Καταπολιανή, η Χοζοβιώτισσα (από τη μονή Χοζεβά των Αγίων Τόπων), η Παμμακάριστος (από μονή της Κωνσταντινούπολης), η Αγία Σιών, η Εικοσιφοίνισσα, η Έλωνα, η Τροοδίτισσα, η Κυκκώτισσα, η Μαλεβή (από το όρος Πάρνων, που λέγεται και Μαλεβός), η Προυσιώτισσα, η Βλοχαιτισσα, η Λιγοβιτσιάνα, η Αμπελακιώτισσα, η Μεγαλοχωρίτισσα, η Μυρτιώτισσα (Μυρτιά Ακαρνανίας), η Μυρτιδιώτισσα (Κυθήρων).

3) Από την τεχνοτροπία του ναού Της: Τέτοια επίθετα είναι η Θολοσκέπαστη, η Μολυβδοσκέπαστη, η Πελεκητή, η Κρεμαστή, η Μαρμαριώτισσα, η Εκατονταπυλλιανη.

4) Από το όνομα του κτήτορα του ναού ή της μονής Της: Τέτοια επίθετα είναι Παναγία η Παχειά, η Γλυκειά (από το επίθετο γλυκύς), η Περλιγκού, η Λυκοδήμου, η Κοροβιλιά.

5) Από το μήνα που εορτάζεται η Παναγία: Σοτομπριανή, Βρεχούσα, Αυγουστιανή και Δεκαπεντούσα, Τριτιανή, Μεσοσπορίτισσα, Βροντού, Ακαθή (από τον Ακάθιστο Υμνο).

6) Από τα θαύματα της Παναγίας: Γοργοϋπήκοος, Ελεούσα, Ελεήστρα, Γιάτρισσα, Θεραπεία, Γαιματούσα (σταματά την αιμορραγία), Υγεία, Υπακοή, Ψυχοσώστρα, Παραμυθία, Παρηγορήτρα, Παυσολύπη, Φανερωμένη, Μυροβλύτισσα.

7) Εγκωμιαστικά από την έξαρση της αγάπης των πιστών: Συνήθως χρησιμοποιείται επίθετο με πρώτο συνθετικό το χρυσό: Χρυσοκελλαριά, Χρυσοσπηλιώτισσα, Χρυσοπηγή, Χρυσογαλούσα, Χρυσοποδαρίτισσα, Χρυσοχεριά… Υπάρχουν όμως και άλλα, όπως Αγγελόκτιστη, Αερινή, Αναφωνήτρα, Επίσκεψις, Παντάνασσα, Τρανή, Χιλιαρμενίτισσα, Αγία Κόρη.

8) Αυτά που Της έδωσαν οι υμνογράφοι της Εκκλησίας: Κυρίως προέρχονται από τον Ακάθιστο Υμνο: Αμόλυντος, Υψηλοτέρα, Καθέδρα, Κλίμαξ, Σκέπη, Πόλη, Παράκλησις, Επίσκεψις, Καταφυγή, Κεχαριτωμένη, Χώρα του Αχώρητου, Όρος Αλατόμητον, Νεφέλη ολόφωτε, Κυρία των Αγγέλων.

Αλφαβητικός κατάλογος των ονομάτων της Παναγίας μας

Αγγελόκτιστος, Αγία Σκέπη, Αγιάσσου, Αγιοδεκτινή, Αγιοηλιώτισσα, Αγιολούσαινα, Αγίου όρους, Αγνή, Αγριδιώτισσα, Αγριλιώτισσα, Αειμακάριστος, Αειμεσιτεύουσα, Αθηνιώτισσα, Αιγύπτια, Αιματούσα, Αιμίαλου, Αιρκώτισσα, Ακαθή, Ακατάβλητος, Ακατάφλεκτη, Ακήραση, Ακρωτηριανή, Αλανιώτισσα, Αλεξανδριανή, Αλεξίου Κομνηνού, Αλεπινή, Αληθινή, Αλλοιώτισσα, Αλόχη, Αματίτση, Άμεμπτος, Αμετάθετος, Αμολιανή, Αμόλυντος, Αμπελακίων, Αμπελοκήπισσα, Άμωμη, Άνασσα, Αναφωνήτρια, Αντινίτισσα, Αντιφωνήτρια, Ανωμερίτισσα, Άξιον Εστί, Απείρανδρος, Απειρόγαμος, Απρόσιτος, Αρακιώτισσα, Αράπισσα, Αρβανίτισσα, Αρειάς, Αρμενοκρατούσα, Αρσανά, Αρτάκης, Αρχαγγελιώτισσα, Αρχισπορίτισσα, Ασπραγγέλου, Ασπροβουνιώτισσα, Ασπροπαναγιά, Ασύγκριτη, Αυγουστιανή, Αφέντρικα, Άφθορος, Αφροδίτισσα, Αχειροποίητος, Άχραντος, Αψιδιώτισσα,

Βαλουκλιώτισσα, Βανιώτισσα, Βαραγγιώτισσα, Βαρδιανιώτισσα, Βαρκού, Βασίλισσα, Βασιληγενέτειρα, Βατοπεδινή, Βατούσαινα, Βελανιδιά, Βελεστίνου, Βελλά, Βεργου-πουλιανή, Βηματάρισσα, Βιγλιώτισσα, Βιδιανή, Βιργιωμένη, Βλασαρού, Βλαχέρνα, Βλέπουσα, Βλυχιόρικα, Βοήθεια, Βορεινή, Βούλιστα, Βουναρκώτισσα, Βουνογιάτρισσα, Βουνού, Βουρνιώτισσα, Βράχου, Βρεσθενίτισσα, Βρεφοκομούσα, Βρεφοκρατούσα, Βρε-φουργήσασα, Βρεχούσα, Βροντιανή, Βρόντου, Βροχής, Βρυσιανή,

Γαλακτίνης, Γαλακτοτροφούσα, Γαλανή, Γαλανούσα, Γαλατιανή, Γαλατούσα, Γαλαχτο-τροφία, Γαλαχτοφορούσα, Γαλουχιότισσα, Γενεσίου Θεοτόκου Σαβαθιανών, Γέννας, Γερόντισσα, Γεσθημανίτισσα, Γηνατού, Γηρομεριού, Γιαλούσα, Γιάτρισσα, Γκαβή, Γκιζιλκιζιώτισσα, Γκουβερνιώτισσα, Γλυκιώτισσα, Γλυκοκυματούσα, Γλυκοφιλούσα, Γλωσσά, Γοιρδελάκη, Γοργόνα, Γοργοεπήκοος, Γουμένισσα, Γουμερά, Γουνιώτισσα, Γούντα, Γουρλομάτα, Γραφιώτισσα, Γρηγορίτσα, Γρηγορούσα, Γύψενη, Γωνιά.

Δαδιού, Δαδιώτισσα, Δακρυρροούσα, Δαμάστα, Δέηση, Δεκαπεντούσα, Δένδρου, Δε-ξιοκρατούσα, Δεόμενη, Δερμάτα, Δέσποινα, Δημοκράνια, Διακονούσα, Διασώζουσα, Δικαιόκριτος, Δικαιότατη, Διότισσα, Δόβρα, Δομνιανίτισσας, Δοξάρισσα, Δουβέργαινα, Δακρύβρεχτος,

Εγγυήτρια, Εκατονταπυλιανή, Εκκλησιάρχουσα, Εικονίστρια, Ελεημονήτρια, Ελαία, Ελαιοβρύτισσα, Ελειμονήτρια, Ελεοβρύτης, Ελέους, Ελεούσα, Ελευθερώτρια, Ελπιδοφόρα, Ελπίς Πιστών, Έλωνα, Ένθρονη, Εξακουστή, Εξοχική, Επακούουσα, Επανωχωριανή, Επισκοπιανή, Επουράνιος, Επουράνιος Πύλη, Επταβηματούσα, Ερυπιανή, Εσφαγμένη, Ευαγγελίστρα, Ευρετή, Εύσπλαχνος,

Ζαλακιώτισσα, Ζεραχιώτισσα, Ζεριχιώτισσα, Ζερμπίτσης, Ζυλή, Ζωάρκεια, Ζωήρρυτος, Ζωηφόρος, Ζωοδότειρα, Ζωοδότρα, Ζωοδόχος, Ζωοπηγή, Ζωοπόρος, Ζωοτόκος,

Ηγήτρια, Ηγουμένη, Ηδύπνους, Ηλιόκαλη, Ηλιοτόκος,

Θαλασσινή, Θαλασσίτρα, Θαλασσομάχισσα, Θαλασσομαχούσα, Θαρεινή, Θεάλεχτη, Θεοδίδαχτη, Θεοδόξαστη, Θεόκλητη, Θεοκνήτωρ, Θεοκόσμητη, Θεόληπτος, Θεομάνα, Θεομητροπρεπεστέρα, Θεοσκέπαστη, Θεοτίμητη, Θεοτόκος, Θεουργία, Θεόφραστος, Θεόφρων, Θερμιανή, Θευαγέστατη, Θρηνούσα, Θρηνωδούσα, Θωμιανή,

Ίαμα, Ίαση, Ιερόβλαστος, Ιερομύτης, Ιεροσολυμιτική, Ιεροσολυμίτισσα, Ιλαρώτατη, Ιμερόεσσα, Ισηγορία,

Καγιά, Καθαριώτισσα, Καθαρών, Καθρέπτης, Κακαβιώτισσα, Καλαθή, Καλαμιώτισσα, Καλάμου, Καλιγού, Καλλίτοκος, Καλού Νερού, Καλυβιανή, Καμακάρι, Καματερός, Καμένη, Καμπιώτισσα, Κάμπου, Κανάλα, Κανδήξη, Κανταριώτισσα, Καπνικαραία, Καρδιοβαστάζουσα, Καρδιώτισσα, Καρποφορούσα, Καρύπη, Καστριανή, Κάστρου, Καστρουλέρου, Κατάκαρπος, Καταλωνική, Κατάπαυση, Καταπολιανή, Καταφυγή, Καψοδερματούσα, Κερά, Κέρνιτσα, Κεχαριτωμένη, Κεχρινιώτισσα, Κηπουραίων, Κισσιώτισσα, Κιτιού, Κλειδί του Παραδείσου, Κλεισούρας, Κλεφτοπαναγιά, Κοιμητηρίων, Κόκκινη, Κολοκυθιώτισσα, Κολυβιανή, Κορκοδειλιά, Κορυφή, Κορφιάτισσα, Κοσμο-πόθητος, Κοσμοσωτείρα, Κοσυφοίνισσα, Κότσικα, Κουκουζέλισσα, Κουμπελίδικη, Κουνοπιώτισσα, Κουρίου, Κουροτρόφος, Κουτσουρώ, Κουφή, Κουφή Πέτρας, Κοφινή, Κρεμαστή, Κρομμυδιώτισσα, Κτιστή, Κτιτόρισσα, Κυκκώτισσα, Κυπαιότισσα, Κυρά Ξένη και Κυρία των Αγγέλων, Κώμη,

Λαγουδιανή, Λαμπρότατη, Λαμπροφορία, Λαοδηγήτρια, Λαού, Λαρνιώτισσα, Λαυ-ριώτισσα, Λάχνη, Λεσινιώτισσα, Λεφένα, Λεχούσα, Λιβαδιώτισσα, Λιόσα, Λιόσα, Λογκοβάρδα, Λοιμιώτισσα, Λουβαρά, Λυκοδήμου, Λυκούρεσι,

Μαγαζιώτισσα, Μαγδαληνή, Μαδύτου, Μακελάρια, Μαλεβή, Μανδαλάκη, Μανεδή, Μαντιλούσα, Μαραθούντα, Μαρία, Μαστών, Μαύρη, Μαυριώτισσα, Μαυρομμάτα, Μα-χαιρωμένη, Με τους κρίνους, Μεγαλομάρτυρος, Μεγαλόχαρη, Μεσοσπορίτισσα, Μητέ-ρα, Μητέρα Θεού επί τον θρόνο, Μικρά, Μογρονήσι, Μολυβδοσκέβαστη, Μοναρκά, Μυροβλύτισσα, Μυρτενή, Μυρτιδιώτισσα, Μυφελαιώτισσα,

Νάπα, Νάσσα, Νέα, Νέγρων, Νεοφάνεισσα, Νεροφορούσα, Νικητάτου, Νικοποιός, Νταλλιανή, Νυμφοτόκος,

Ξενοβλήτης, Ξένων, Ξεσκλαβώτρα, Ξεσπορίτισσα, Ξηροκαμπίτισσα, Ξηρορείτισσα, Ξυνή-γορος,

Οδηγήτρια, Οικειώτατη, Οικονόμισσα, Ολβιόδωρος, Ολυμπιώτισσα, Ομόθεος, Ομονο-ούσα, Ορθοκωστά, Οσιώτατη, Ουρανού και Γης,

Παγγαιότισσα, Πάθους, Παιδεύσασα, Παλαιοκαστρίτισσα, Παλαιολογίνα, Παλατιανή, Παλίνου, Παμμακάριστος, Παναγιόχορτο, Πανάχραντος, Πανάχραντος, Παντάνασσα, Παντευλόγητη, Πάντιμος, Παντόχαρα, Πάντων χαρά, Παραμυθία, Παρηγορήτρα, Παρθένα, Παμμακάριστος, Παυσολύπη, Πειραιώτισσα, Πελαγονίτισσα, Πεπελινίτσης, Περίβλεπττος, Περλιγού, Πετραϊδα, Πλαγιά, Πλατανιώτισσα, Πλατυτέρα, Πολίτισσα, Πολυσπορίτισσα, Πονολύτρια, Πόνου, Πορταΐτισσα, Πορτιανή, Πουλάτη, Πρέσβειρα, Προαναγγελλομένη, Προπύλη, Προσηγορία, Προσίστισσα, Προστάτρια, Προσφυγιά, Προυσιώτισσα, Πυριότισσα, Πυροβολήθεισα,

Ραγίου, Ραχοπήδη, Ρόδο το Αμάραντο, Ρόμβη, Ρουμελιώτισσα,

Σαμακιώτισσα, Σεπτεμβριανή, Σημάου, Σκάλα του Ουρανού, Σκαλωτή, Σκιαδενή, Σκο-πιότισσα, Σοίριζα, Σοτομβριανή, Σουμελά, Σπηλιώτισσα, Στεφάνα, Σώματα, Σωτήρα,

Ταξιδιάρα, Ταταρνώτισσα, Τήνου, Tης Βάτου, Τίμια Σκέπη, Τιμιωτέρα, Τοπλoύ, Του Χάρου, Τουρλιανή, Τριχερούσα, Τροβάτου, Τρουλή, Τρυπητή, Τρυφερούσα, Τσαμπίκα, Τσυκκώτισσα,

Υπέρμαχος, Υψηλή,

Φανερουλιώτισσα, Φανερωμένη, Φαρμακολύτρα, Φιδιότισσα, Φιδοττοταμιανή, Φιδούσα, Φίδωσα, Φλεβαριανή, Φοβερά Προστασία,

Χαιρετισμών, Χαλκοπρατειών, Χελιδονού, Χιλιονοματούσα, Χοζοβιώτισσα, Χρυσαφίτισσα, Χρυσοβαλάντη, Χρυσογαλούσα, Χρυσοδαφνιώτισσα, Χρυσοκαστριώτισσα, Χρυσοκελ-λαριά, Χρυσοπηγή, Χρυσοσκαλίτισσα, Χρυσοσπιλιώτισσα,

Ψυχοσώστα, Ψυχοσώτρια.

Αναδημοσίευση κειμένου από: pentapostagma.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου